Geschiedenis

“Zwarte Mustang” gepakt!
” Op zondag 18 -05 -1980 is de “Zwarte Mustang” uit de locatie IJsselmuiden op heterdaad betrapt wegens het illegaal uitzenden van muziek.
De amateur werd lijfelijk hardhandig in zijn nek aangepakt, toen hij zijn zender snel wilde demonteren.
Dit voorval werd door de politie gedaan en dat is een grote schande. Om 11.56 uur is deze overval gedaan. “De Mustang”is al zijn apparatuur kwijt + de laatst gedraaide plaat. Schade: FL.900,00”

Bovenstaand stukje komt uit het tweede nummer van het blad “Fak” uitgegeven in mei 1980. FAK (FM Amateurs Kampen) bestond uit een groep amateur zenders, die zich verenigd hadden en die elkaar middels dit blaadje op de hoogte wilden houden van de gebeurtenissen in de illegale zenderwereld.

Het illegaal uitzenden van radioprogramma’s heeft altijd al een bijzondere aantrekkingskracht gehad voor een bepaalde groep mensen. In dompige achterkamertjes werd zelfgemaakte apparatuur in elkaar gezet en het was de kunst om de radio controle dienst van de PTT uit handen te blijven.

Een bekende, liever nog beruchte, naam voor Kampen en omstreken was in die tijd de naam van dhr. Verhoef. Met zijn peilwagen reed hij door de straten. Werd bij een bepaalde woning de zoemtoon sterker, dan kom men de “piraat” lokaliseren. De politie werd ingeschakeld en de piraat ontmanteld.

Maar het “verbodene” bleef aantrekkelijk en het enige doel van de amateur was om zo gauw mogelijk weer in de lucht te zijn. Het was een constante en spannende strijd tussen de piraten en de PIT.
De apparatuur van de PIT werd echter steeds geavanceerder en het illegaal uitzenden werd steeds moeilijker. Op een kille najaarsavond in 1984 kwamen vier radiomakers van het eerste uur, Gerrit Bos, Bert van de Burg, Jan van Raalte en Jan Leeferink, tot de conclusie dat een lokale omroep mogelijk zou moeten zijn.

Tot nu toe werden de uitzendingen verzorgd onder de naam RADOKA.
(RADio Omroep Kampen) en als vereniging werden de leden op de hoogte gesteld van het reilen en zeilen van de “Kamper ( en omstreken) Piraterij” middels het blad “FAK”. (FM Amateurs Kampen). Het was hun bedoeling het illegale karakter van de amateur zenders op te heffen.
Wel waren zij er van oververtuigd, dat dat geen gemakkelijke taak zou zijn, omdat je te maken had met een eigenzinnige en vrij gevochten groep mensen. Zij werden niet voor niets “radiopiraten” genoemd.

De noodzaak van een vaste basis.
De vier radiovrienden besloten de gok te wagen. Ze waren tot de voorzichtige conclusie gekomen, dat het oprichten van een dergelijke organisatie heel misschien wel mogelijk zou zijn, maar het zou een langdurig proces worden. Ze moesten helemaal opnieuw beginnen, heel zorgvuldig opererend binnen de kaders van de wet.

Een belangrijke steun in de rug was Eduard Ehrhard, de gemeen­tevoorlichter. Hij begreep heel goed dat het geven van goede voorlichting belangrijk was. Op kosten van de afdeling voorlichting van de gemeente Kampen werden alle verenigingen en organisaties aangeschreven. Die ondersteuning is doorslaggevend geweest voor de oprichting van de SLOK. (Stichting Lokale Omroep Kampen)
De oprichting van de SLOK was een proces van doorzetten en onverwachte mee-en tegenvallers. Na veel onderhandelen met de verschillende instanties kreeg ze een beschikking om via het kabelnet radioprogramma’s uit te zenden op 103 Mhz.
Het eerste probleem deed zich al direct voor. Men kon wel uitzenden, maar er was geen geld om een betaalbare locatie te vinden. Als een geschenk uit de hemel kwam het aanbod van Hans Smit, directeur van de stads­gehoorzaal, om een “riante” gangkast te verbouwen tot studio en regelkamer. Een daarnaast gelegen kleedkamer deed dienst als redactie ruimte. Tenminste…als er geen uitvoeringen waren. Dan moesten ze in de gang zitten. Dat dit geen werkbare situatie was moge duidelijk zijn.

De medewerking van dhr. Ehrhard en het aanbod van dhr. Smit hebben de mogelijkheden geboden dat de SLOK kon uitgroeien tot een levensvatbare lokale omroep.
In diezelfde periode bellen onze vier vrienden van de SLOK Henk Krans op. Ze vragen hem of ze eens met hem mogen komen praten over de problemen bij de SLOK. En zoals hij het zelf kernachtig en duidelijk met een paar beknopte volzinnen beschrijft in het voorwoord van het jubileumboekje dat op 28 oktober 1989 uitkwam na dat gesprek:

“Half november 1987. Telefoon: vrienden van de SLOK.
Ze wilden komen praten. ’t Gaat over problemen bij de SLOK. Ze waren de geboorte goed door gekomen. Het was een zware bevalling geweest volgens dhr. Van Raalte in dat zelfde boekje, maar echt gezond worden wilde het kindje SLOK maar niet worden. Ze wilden niet alleen praten, maar in dat gesprek kwam de ware aap uit de mouw. Ze vroegen of ik voorzitter wilde worden.”

Vanaf dat moment had de SLOK een zakelijke en daadkrachtige voorzitter. Dat was op dat moment hard nodig.
Op 7 december 1987 benoemde de Algemene Bestuursvergadering enkele nieuwe bestuursleden. Na inventarisatie van de moeizame situatie werd er een plan de campagne opgemaakt met een looptijd van twee jaar.

Niet alleen via de kabel van de CAI (Centraal Antenne Inrichting NV), wordt er uitgezonden, maar vanaf die tijd ook rechtstreeks via de ether. En wel via FM 106.4 Mhz Machtiging: L0l0-0120: Gedateerd: 3 oktober 1989.

Van Werkkast naar Wortmanflat.
De SLOK kende veel problemen. Goede huisvesting en goede apparatuur waren een eerste noodzaak. Door een ingrijpende verbouwing van de stadsgehoorzaal moesten we omzien naar een andere locatie, dat viel niet mee. Van veel kanten werd ruimte aangeboden. We wilden graag in de binnenstad blijven, maar de ene keer was het te duur en de andere keer was er geen goede bereikbaarheid. De moeite van het vermelden waard was het aanbod van de “Kamper Courant”. Zij stelden de zolderetage “om-niet” ter beschikking. Heel aantrekkelijk om onder hetzelfde dak te zitten met een krant die over een ANP aansluiting beschikte en ook nog andere technische voordelen had. Maar de slechte bereikbaarheid via twee draaitrappen maakte het zo moeilijk, dat men van dit fijne aanbod af moest zien. Tot het bestuur in contact kwamen met de woningbouwvereniging Kampen. Daar konden ze op de bovenste verdieping aan de Wortmanstraat op nummer 144 een royale flat huren.
Het was een grote vijf-kamerflat en bijkomend voordeel was, dat ze geen last hadden van boven buren Heerlijk zoveel ruimte. Een prima verbetering, maar de verbouwing nam veel tijd, geld en vrijwilligerstijd in beslag.

Feestelijk de ether in.
De naam SLOK werd niet langer goed gevonden. Ook omdat de vlag de lading niet langer meer dekte. Het bereik strekte verder dan alleen de plaats Kampen. Daarom besliste het Algemeen Bestuur dat er voor een andere naam gekozen zal worden. Op 29 oktober 1989 organiseert de SLOK een feestelijke bijeenkomst in de stadsgehoorzaal ter gelegenheid van het in
gebruik nemen van de nieuwe zender en de naamsverandering.

De Stichting Lokale Omroep Kampen heet voortaan Radio IJsselmond.
De officiële opening wordt verricht door burgemeester H.C. Kleemans

De geschiedenis van de stichting KZBO
Naast de ontstaansgeschiedenis van de lokale omroep kende men in Kampen al veel langer de activiteiten van de KZBO ( Kamper Zieken en Bejaarden Omroep).

Een aantal personen zette zich in om via het medium radio wat te doen voor mensen, die door omstandigheden zich niet of moeilijk konden verplaatsen. In 1975 richtten zij de Stichting Kamper Zieken en Bejaarden Omroep op. In een klein kamertje van de Theologische Hogeschool aan de Oudestraat werd een studio gebouwd en via de medewerking van een aantal sponsoren kon er goed materiaal aangeschaft worden. Na enkele jaren had de Theologische Hogeschool deze ruimte zelf nodig en verhuisde men naar het zusterhuis van het Stadsziekenhuis.

Omdat het aantal medewerkers toenam, maar ook de apparatuur steeds meer ruimte in beslag nam moest al vrij spoedig naar een ander onderkomen gezocht worden. Van de gemeente Kampen kon toen een ruimte gehuurd worden aan de Vloeddijk, het oude Pesthuis.
Maar de moed zakte de medewerkers van de KZBO in de schoenen bij het aanschouwen van hun nieuwe onderkomen. Wat een chaos en wat een puinhoop. Het gebouw had jarenlang leeggestaan en was dus zonder een ingrijpende verbouwing absoluut niet geschikt om als studio dienst te doen.
Na veel gesprekken met de diverse instanties, was de gemeente Kampen bereid een krediet beschikbaar te stellen. De verbouwing werd in eigen beheer genomen en de ”puinhoop” veranderde na verloop van tijd in een werkbare studio.

In 1986 kwam er een vergaderruimte bij en tot 1 maart 2009 hebben al deze ruimtes goed gefunctioneerd. De werkwijze was in het begin redelijk primitief. De programma’s werden op geluidsband gezet en die band werd later in een ziekenhuis of in een bejaardenhuis afgespeeld.
Toen het financieel wat beter ging, werden er speciale muzieklijnen van de PTT gehuurd. Vanaf dat moment konden alle programma’s gelijktijdig in alle tehuizen beluisterd worden.

In dezelfde periode werd er een wet aangenomen (de Mediawet) waarin bepaald werd, dat per gemeente een lokale omroep opgericht mag worden.
In eerste instantie zoekt de gemeente Kampen contact met de KZBO, om als lokale omroep te gaan fungeren.
Het op dat moment zittende bestuur is echter van mening dat de doelgroep van de KZBO bestaat uit zieken en ouderen en niet uit de gehele Kamper bevolking. En via de kabel en eventueel een zender wordt het gehele grondgebied van Kampen bereikt.
De KZBO gaat niet in op het verzoek van de gemeente.

Het zou er op neerkomen, dat zij de eigen studio’s maar beperkt zouden kunnen gebruiken. Deze mislukte samenwerking is waarschijnlijk de oorzaak van alle problemen die zich in latere jaren voordoen.
De SLOK vindt een eigen studioruimte en alle contacten worden verbroken. De beide plaatselijke omroepen werken ieder op hun eigen wijze naast elkaar verder.
Dat deze bizarre situatie niet kan blijven voortbestaan is zonneklaar. Bij evenementen als herdenkingen en de aankomst van Sinterklaas staan twee reporters naast elkaar hun eigen uitzending te verzorgen. Ook werd aan beide omroepen subsidie verstrekt.
Toen van gemeentewege daar opmerkingen over werden gemaakt, zijn de besturen van beide omroepen weer aan tafel gaan zitten. De KZBO had zijn mening veranderd en wilde nu ook de zieken en bejaarden thuis bereiken.
Er kwam een voorstel van de heren Kleemans en Hengeveld om op de uren dat de SRIJ de kabel niet gebruikte de programma’s van de KZBO uit te zenden .
Een redelijk voorstel, maar zwaarwegende bezwaren over en weer zorgden er voor, dat ook dit mislukte. Onbegrijpelijk, dat in zo’n kleine stad als Kampen geen samenwerking op radiogebied mogelijk was.
Men kwam uiteindelijk tot de conclusie, dat deze samenwerking alleen afgedwongen kon worden, als er gefuseerd werd.
Men benoemde een commissie van vier personen en deze kwam na een jaar met een voorstel onder bepaalde voorwaarden. De beide besturen gingen akkoord en na aan alle formaliteiten voldaan te hebben was de fusie een feit. 1993 OSIJ (Omroep Stichting IJsselmond) was geboren. Onder de bezielende leiding van Gerda Kroeze ging zij een nieuwe toekomst tegemoet.

” Dissidenten weigeren mee te werken en stichten een eigen omroep.”
Alhoewel de besturen hadden ingestemd met een fusie, was er een kleine groep” dissidenten”. Een aantal medewerkers van de ( ex) KZBO was van mening, dat de nieuwe omroep OSIJ te groot zou worden om de bejaarden en de zieken, de oorspronkelijke doelgroep, hun programma’s te kunnen aanbieden.
Het bestuur van de KZBO heeft enkele malen geprobeerd een constructief gesprek met deze medewerkers te voeren, maar dat mocht niet baten.
Na de fusie hebben zij een eigen huisomroep opgericht aan de Burgwalstraat 26. Stichting ZoZo (Zorg omroep voor Zieken en Ouderen)
Vanuit een kleine studio in het verzorgingstehuis Mysotis verzorgden zij een verzoekplatenprogramma voor de bejaarden en de zieken. Ook het bestuur van de OSIJ heeft het ZoZo bestuur enkele malen uitgenodigd, maar het mocht niet tot resultaten leiden.

Een turbulente verhaal met een happy end
Na 1993 gebeurt er heel veel. De fusie heeft een positieve uitwerking op de omroep en zijn medewerkers. Er worden mooie programma’s gemaakt. De programma’s voor zieken en bejaarden worden goed beluisterd. Het sportprogramma op de zaterdag heeft een hoge luisterdichtheid en de natuur-, medische-en muziek programma’s doen het goed.

Apparatuur en accommodatie is dik in orde, maar de onderlinge samenwerking van medewerkers laat nog wel eens te wensen over. Met de stelregel dat het bestuur bestuurt neemt men nog wel eens een loopje.
De “piratenmentaliteit” is men zo een twee drie niet kwijt en het vrijgevochtene heeft nog wel eens de overhand.
Spanningen tussen bestuur en medewerkers en medewerkers onderling zorgen nog wel eens voor de nodige problemen en het kiezen van krant en weekblad als uitlaatklep voor deze problemen schuwt men niet. Omdat alles in goede banen te leiden heeft men een strakke hand nodig, duidelijke structuren en een precieze afbakening van de taak die een ieder individueel en in samenwerking met anderen moet volbrengen.
Na een moeilijke periode komt er in 2002 toch weer rust in de tent. Voorzitter Fre Siebrand regeert met duidelijk hand en de omroep komt weer aan zijn eigenlijke taak toe, het maken van goede
programma’s voor de gehele Kamper bevolking.

Toch gaat het in 2005 weer mis en de onderlinge spanningen worden
in de plaatselijke media breed uitgemeten. De reddende engel in deze turbulente periode is Henk Krans. Met duidelijk overwicht zet hij de omroep weer op de kaart. Na een jaar geeft hij de voorzittershamer over aan Arie Hup en deze weet op kundige wijze de omroep te leiden. De
onderlinge verhoudingen verbeteren en de duidelijke structuren zorgen voor een goed functionerende organisatie. Maar een nieuw probleem dient zich aan. De gemeente Kampen wil de locatie aan de Vloeddijk graag betrekken bij haar archief en biedt de omroep een andere werkplek aan.

Uiteindelijk wordt gekozen voor een boerderij aan de Cellesbroeksweg. Bij de eerste kennismaking met deze nieuwe locatie slaat de bestuursleden de schrik om het hart. Het oude pesthuis was toentertijd een grote puinhoop. Maar deze ruimte, die als opslagplaats van “oude materialen” dienst deed, deed daar zeker niet voor onder. Na een jaar van intensieve arbeid, het resultaat: een prachtig verbouwde boerderij, een prima accommodatie met nieuwe apparatuur. Dit dankzij de inzet van de medewerkers, onder het
toeziend oog van hoofdredacteur Jacco Swillens en onder de
financiële leiding van onze penningmeester Arend Jan Boers.

Bovenstaand artikel komt uit van “piraterij” tot “professionele omroep”. Een boekje uitgegeven door Omroep IJsselmond in mei 2009. Geschreven door R. Meenderink. Voor de website is het stuk geredigeerd door K. Strengers.

Ondertussen kunnen er weer nieuwe hoofdstukken aan worden toegevoegd met bijvoorbeeld de naamswijziging naar RTV IJsselmond, start TV uitzendingen , verhuizing naar de Stadskazerne en vorming van de streekomroep.