Nog niet eerder heeft Stedelijk Museum Kampen zo’n spannende restauratie uitgevoerd. De plaat met daarop het tweeluik van Ernst Maler uit 1548 moest in tweeën gezaagd worden, zodat het weer in oorspronkelijke staat teruggebracht kan worden. Komende maanden is de restauratie live voor publiek te volgen in het museum aan de Oudestraat.
Ernst Maler (voor 1500 – ca 1567) woonde en werkte in Kampen. Hij was een gewaardeerd schilder, net als zijn familieleden Jacob en Albert. In 1548 schilderde hij het tweeluik ‘Maria en Kind’ en ‘Johannes de Doper met Lam Gods’. Oorspronkelijk heeft het waarschijnlijk als drieluik in een kerk gehangen.
Begin vorige eeuw zijn de twee zijpanelen op een multiplexplaat gemonteerd en in één lijst geplaatst. Hierdoor lijkt Johannes de Doper te wijzen naar Maria en Jezus. In werkelijkheid wijst hij naar het ontbrekende paneel in het midden. Hierop was mogelijk de kruisiging van Christus te zien. Dit paneel is helaas onbekend.
Dat een zaag in een schilderij gezet wordt, maak je niet dagelijks mee. Conservator René van Mierlo was erbij. “Dat wilde ik niet missen! Gelukkig hoefde ik niet zelf te zagen. Jean-Albert Glatigny, specialist op dit gebied, heeft het heel zorgvuldig gedaan.”
Restauratie op zaal
Ook spannend aan deze restauratie is dat het op zaal gebeurt. Dat is in deze regio nog niet voorgekomen. “Misschien worden er wel bijzondere ontdekkingen gedaan. Dan kun je daar getuige van zijn.’’ Zo deed één van de restauratoren Johanneke Verhave vorig jaar nog een opmerkelijke vondst in ‘Het IJsgezicht’ van Hendrick Avercamp uit de collectie van Museum Boijmans van Beuningen. Ze ontdekte dat een galgenveld werd aangezien voor een bosje riet.
Nu de panelen los van elkaar zijn, is het voor de restauratoren ook makkelijker om aan de luiken te werken. Tot en met 17 september zie je hen op woensdag en donderdag aan het werk met een microscoop, vergrootglas, wattenstaafjes en allerlei ander gereedschap. Alles wordt vastgelegd op film, zodat je kunt bijhouden wat er allemaal al is gebeurd. Uiteindelijk komt het schilderij naar voren, zoals de meester het geschilderd en bedoeld heeft.
Kamper Schilderschool
Rond 1540 kende Kampen een bloeiende schilderschool, waar Ernst Maler onderdeel van uitmaakte. Over deze Kamper Schilderschool wil het museum graag een vaste presentatie inrichten. Uiteraard krijgt het tweeluik hierin een prominente plek.
Steun “We zijn heel blij dat we met steun van de Vereniging Rembrandt, het Prins Bernhard Cultuurfonds Overijssel en Stichting Kunst en Cultuur Stedelijk Museum Kampen de restauratie kunnen laten uitvoeren.”, vertelt Van Mierlo. Ook is er een commissie met kenners betrokken die meekijkt in het proces en adviseert bij belangrijke beslismomenten.